Terwijl u dit artikel leest, wordt uw lichaam continue aangevallen door oxidanten of vrije radicalen. Oxidanten zijn instabiele moleculen in het lichaam, die schade aan de gezonde weefsels kunnen aanrichten. Gelukkig zijn er in het lichaam ook zogenaamde anti-oxidanten. Deze moleculen zijn speciaal in het lichaam aanwezig om de instabiele moleculen onschadelijk te maken, voordat zij schade aan kunnen richten. Bepaalde vitamines werken als anti-oxidant (zoals Vitamine C), maar er zijn ook andere stoffen die deze functie in het lichaam vervullen (meer hierover onderstaand).
Wat doet een vrije radicaal precies?
Zoals u misschien wel weet bestaan moleculen uit 2 of meer atomen, bijeengehouden door een ring met elektronen. Een stabiel molecuul bevat een gepaard elektronenset om de buitenste schil (d.w.z. 2,4,6 enz.). Een vrije radicaal echter bevat een ongepaard elektronenset in de buitenste schil (d.w.z. 1,3,5 enz.). Het plaatje hieronder laat zien hoe een stabiele en onstabiele molecuul eruit zien.
De instabiele molecuul heeft de neiging om òfwel een elektron af te pakken van een ander molecuul òfwel om een elektron op te dringen aan een andere molecuul, zodat de vrije radicaal zelf weer stabiel wordt. Op celniveau kunnen deze instabiele moleculen celmembranen aantasten, vitale enzymen onwerkzaam maken of het veranderen van de genetische code. Een verandering van de genetische code kan tot gevolg hebben dat de cel zich ongecontroleerd kan gaan delen (waardoor een tumor ontstaat : kanker).
Waar komen vrije radicalen vandaan?
Paradoxaal genoeg komen veel radicalen uit de stof die een voorwaarde is van ons leven : zuurstof. De verwerking van deze stof op cellulair niveau (in de mitochondrieën) gebeurt echter niet vlekkeloos. Zo’n 5 % van de totaal aangevoerde zuurstof gaat verloren en wordt vrijgelaten als zuurstof oxidanten. Dit resulteerd in het astronomische getal van 1 biljoen vrije radicalen per cel per dag! Een tweede grote bron van vrije radicalen is het eigen immuunsysteem. Het immuunsysteem werkt -deels- op basis van het principe van vrije radicalen. Het immuunsysteem laat stoffen los (als reactie op bacterieën), die ook schadelijk kunnen zijn voor de eigen weefsels (vrije radicalen). Een laatste grote bron van oxidanten is het milieu. Zeer veel stoffen waaronder Ultraviolette stralingen, alcohol, asbest, oplosmiddelen en ozon zorgen voor de afgifte van oxidanten aan het lichaam. Hoe ouder iemand wordt, hoe meer het lichaam heeft blootgestaan aan vrije radicalen (veroudering van het lichaam).
De anti-oxidanten
Gelukkig zijn er ook stoffen die deze vrije radicalen neutraliseren namelijk de anti-oxidanten. Vitamine C is een immuunondersteuner en dankt deze functie aan de anti-oxidante eigenschappen. De anti-oxidanten die door het lichaam zelf aangemaakt worden bevatten onder andere de stoffen glutathion en urinezuur. Ook melatonine speelt een grote rol als anti-oxidant. Naast anti-oxidanten die door het lichaam zelf worden aangemaakt, moet mens en dier er ook zeer veel binnen krijgen door voeding. Zoals eerder gezegd is vitamine C een belangrijke anti-oxidant. Daarnaast is ook NADH een erg belangrijk stof die de functie van vrije radicaal opruimer vervult.
Welke stoffen zijn anti-oxidant?
Er zijn een aantal stoffen die een anti-oxidant functie vervullen in het lichaam. Hieronder vallen onder andere : NADH, melatonine, Vitamine C, Vitamine B-complex (1,2,3,5,6,12), Foliumzuur, Vitamine E, Koper, Magnesium, Mangaan, Selenium, Zink, Glutathion, Liponzuur, Taurine en Co-enzym Q10. Meer informatie over in welke voedingsmiddelen u deze stoffen kunt vinden kunt u verkrijgen onder de desbetreffende secties.
Anti-oxidanten en sport
Bij het sporten worden weefsels belast (en bij krachttraining wordt het spierweefsel zelfs bewust kapot gemaakt, om spiergroei te bewerkstelligen), waardoor er meer vrije radicalen ontstaan dan bij het niet sporten. Doordat al deze vrije radicalen ontstaan, moet het lichaam deze verwijderen, waardoor het herstel van het lichaam langer duurt. Een suppletie van anti-oxidanten is zeer aan te raden voor sporters, omdat de hersteltijd aanzienlijk wordt verkort (daarnaast is het gebruik van een anti-oxidanten complex erg gezond voor het lichaam ; hetzelfde doel wat met sporten wordt nagestreefd).
